constitution de Solon
... la solution : la démocratie en marche
La constitution de Solon
Πολιτείαν δὲ κατέστησε Σόλων καὶ νόμους ἔθηκεν ἄλλους, τοῖς δὲ Δράκοντος θεσμοῖς ἐπαύσαντο χρώμενοι πλὴν τῶν φονικῶν. Ἀναγράψαντες δὲ τοὺς νόμους εἰς τοὺς κύρβεις ἔστησαν ἐν τῇ στοᾷ τῇ βασιλείῳ καὶ ὤμοσαν χρήσεσθαι πάντες. Οἱ δ’ἐννέα ἄρχοντες ὀμνύντες πρὸς τῷ λίθῳ κατεφάτιζον ἀναθήσειν ἀνδριάντα χρυσοῦν, ἐάν τινα παραβῶσι τῶν νόμων· ὅθεν ἔτι καὶ νῦν οὕτως ὀμνύουσι. Κατέκλεισεν δὲ τοὺς νόμους εἰς ἑκατὸν ἔτη καὶ διέταξε τὴν πολιτείαν τόνδε τὸν τρόπον. Τιμήσασι διεῖλεν εἰς τέτταρα τέλη, εἰς πεντακοσιομέδιμνον καὶ ἱππέα καὶ ζευγίτην καὶ θῆτα. Καὶ τὰς μὲν ἀρχὰς ἀπένειμεν ἄρχειν ἐκ πεντακοσιομεδίμνων καὶ ἱππέων καὶ ζευγιτῶν, τοὺς ἐννέα ἄρχοντας καὶ τοὺς ταμίας καὶ τοὺς πωλητὰς καὶ τοὺς ἕνδεκα καὶ τοὺς κωλακρέτας, ἑκάστοις ἀνάλογον τῷ μεγέθει τοῦ τιμήματος ἀποδιδοὺς τὴν ἀρχήν. Τοῖς δὲ τὸ θητικὸν τελοῦσιν ἐκκλησίας καὶ δικαστηρίων μετέδωκε μόνον. Ἔδει δὲ τελεῖν πεντακοσιομέδιμνον μὲν ὃς ἂν ἐκ τῆς οἰκείας ποιῇ πεντακόσια μέτρα τὰ συνάμφω ξηρὰ καὶ ὑγρά, ἱππάδα δὲ τοὺς τριακόσια ποιοῦντας, ὡς δ’ ἔνιοί φασι, τοὺς ἱπποτροφεῖν δυναμένους. Ζευγίσιον δὲ τελεῖν τοὺς διακόσια τὰ συνάμφω ποιοῦντας· τοὺς δ’ἄλλους θητικόν, οὐδεμιᾶς μετέχοντας ἀρχῆς.
Vocabulaire dans l’ordre du texte :
καθίστημι : établir
παύομαι + participe : cesser de
Δράκων, οντος (ὁ) : Dracon (VIIème siècle)
χράομαι +D (futur χρήσομαι) : se servir de
θεσμός,οῦ (ὁ) : la loi
φονικός,ή,όν : qui concerne le meurtre
ἀνα-γράφω ( futur -ψω) : inscrire
κύρβεις εων (οἱ) : les tables de la loi
στοά, ᾶς (ἡ) : le portique
ὄμνυμι ( ὤμοσα) : jurer, prêter serment
κατα-φατίζω : affirmer
κατα-τίθημι : ériger, consacrer
ἀνδριάς, άντος (ὁ) : la statue
παρα-βαίνω : transgresser, violer, enfreindre
κατα-κλείω : enfermer, assujettir, fixer
ἑκατόν : cent
δια-τάσσω : ranger, répartir
πολιτεία,ας (ἡ) : le corps des citoyens, le corps civique, l’ensemble des citoyens (ici) ; la constitution
τρόπος,ου (ὁ) : la manière
τίμημα, ατος (τό) : prix, valeur, revenu
δι-αιρέω (διεῖλον) : diviser
τέτταρα : quatre
τέλος,ους (τό) : la partie, la classe, la catégorie
ἀπο-νέμω (ἀπένειμα) : attribuer
ταμίας, ου (ὁ) : l’intendant, le trésorier
πωλητής,οῦ (ὁ) : le polète (magistrat chargé d’affermer les revenus publics)
κωλακρητής, οῦ (ὁ) : le kolakrète (officier chargé de percevoir les frais de justice, et d’affecter l’argent au service du culte)
ἀνάλογος, ος, ον +D : en rapport avec, correspondant à
θητικόν, οῦ (τό) : ma classe des ‘thètes », des citoyens pauvres ; l’impôt des « thètes »
τελέω,ῶ : acquitter, payer, verser
μετα-δίδωμι + G : attribuer
συνάμφω : (indéclinable) les 2 ensemble
πεντακόσιοι,αι,α : cinq cents
μέτρον,ου (τό) : la mesure (le médimne : à peu près 52 litres ; le métrète : à peu près 39 litres)
ξηρός,ά,όν : sec
ὑγρός,ά,όν : liquide
ἱππάς, άδος : adj : de chevalier
τριακόσιοι,αι,α : trois cents
Retour en haut du texte